Als je deze foto ziet, zou je haast denken dat deze bavianen elkaar voor de gezelligheid hebben opgezocht of dat er een bepaalde familie- of vriendenband is die ervoor zorgt dat ze zo intiem bij elkaar zitten. Het is menselijk om te denken dat de sociale relaties, conventies en interacties die onze samenleving bij elkaar houden ook opgaan voor andere samenlevingen, zeker voor eentje die ogenschijnlijk zo op de onze lijkt.

Bavianensamenlevingen, zoals die van deze mantelbavianen, hebben net als ons een zeer complexe structuur. Mantelbavianen zijn zeer intelligent, gebruiken gereedschappen, hebben een complexe vocale en visuele communicatiestructuur en leven in grote sociale groepen waarbinnen ze zeer uitgebreide relaties binnen een complexe hiërarchie kennen, bijna net zoals mensen.

Maar waar bij mensen moraliteit en empathie, het vermogen om je in anderen te verplaatsen, ervoor zorgen dat de meeste sociale conventies geen straffen en wetten nodig hebben om na te worden geleefd, lijken bavianen volledig amoreel.

Het lijkt er sterk op dat al hun interacties zijn gebaseerd op eigengewin. Om goed wijs te kunnen binnen de complexe hiërarchie van soms wel meer dan 1000 individuen hebben ze een eigen sociale intelligentie ontwikkeld die ze het vermogen geeft om ruim honderd verschillende individuen te onderscheiden en de sociale status van honderden groepsgenoten te kennen. Toch is er geen moraliteit of empathie die hen als groep bij elkaar houdt, ze lijken alleen iets om anderen te geven in relatie tot hun eigen sociale status. Bavianen leren elkaar niets, ze geven anderen niets en ze helpen anderen niet. Een baviaan deelt geen voedsel of verdriet, hij is enkel en alleen met zichzelf bezig. Elke handeling en elke relatie is gecalculeerd en tactisch, waarbij er veelvuldig gebruik van bedrog of manipulatie wordt gemaakt.

Bavianen geven hierin blijk van een Machiavellistische intelligentie. De Machiavellistische Intelligentie Hypothese stelt dat grotere hersenen en complexe cognitieve vaardigheden zijn geëvolueerd door intensieve sociale concurrentie. Mensen, en blijkbaar dus ook bavianen, die succesvol zijn in sociale manipulatie, en hun eigenbelang nastreven, zouden hierdoor een evolutionair voordeel hebben. Sociale concurrentie wordt volgens deze hypothese gezien als de drijvende kracht achter de evolutionaire ontwikkeling van intelligentie.

Deze matelbavianen zitten dus niet zomaar bij elkaar, ze zijn zich continu bewust van hun unieke plaats binnen de hiërarchie van de groep. Wat lijkt op een ontroerend en ontspannen moment is dus feitelijk een zet op een zeer complex schaakbord, waarbij geen enkele speler er wars van is om zijn tegenstander in de rug te steken.

Lees ook: De mens wordt steeds dommer, Homo Communicans, Thoth en de Veer van de Waarheid (Papio hamadryas), IQ, Caesar en Lucy, oogwit en antropomorfismen, Schattigheid als overlevingstactiek en Misericordia.