In Manchester staat het grootste Universiteitsmuseum van het Verenigd Koninkrijk. Het is 130 jaar oud en huisvest, naast een aantal uitgebreide collecties op het gebied van archeologie, antropologie en natuurhistorie, ook een vivarium.

De oorspronkelijke collectie stamt uit 1821, toen de Manchester Society of Natural History de collectie van John Leigh Philips aanschafte. Ook nu vormt deze natuurhistorische collectie nog steeds de basis van het museum. Het eerste museum bevond zich in 1835 in Peter Street, maar werd in 1875 verkocht toen het Owens College naar de nieuwe gebouwen aan Oxford Street verhuisde. Alfred Waterhouse, de architect die ook het Natural History Museum in Londen heeft ontworpen, kreeg toen de mooie opdracht om voor het museum in Oxford Street een nieuw gebouw te ontwerpen. Dit nieuwe museum ging in 1888 open voor het publiek en werd onlangs nog, in 2023,  uitgebreid gerestaureerd.

Het museum heeft ook een collectie fossielen en zelfs een paar skeletten van dinosauriërs, waaronder dat van een Tyrannosaurus rex waar veel bezoekers op af komen. In 2004 kocht het museum een afgietsel van de beroemdste Tyrannosaurus ter wereld, Stan. Deze dinosaurus dankt zijn naam aan zijn vinder Stan Sacrison en is tot nu toe het tweede meest complete tyrannosaurusskelet dat werd gevonden. Het originele skelet is voor 31,8 miljoen dollar aan de Arabische Emiraten verkocht, maar afgietsels van dit beroemde skelet vind je in vele andere musea, waaronder dus in Manchester waar het één van de belangrijkste publiektrekkers voor het museum is geworden. Het complete skelet van Stan is momenteel al 35 keer afgegoten, in Europa vind je ze in Oslo, Parijs, Oxford en Brussel. In minder rijke musea kun je regelmatig ook afgietsels van alleen de schedel vinden.

Ik ben enigszins dubbel over dit museum, aan de ene kant vind ik het prachtig, aan de andere kant toch ook een beetje saai en schools. Het gebouw zelf is fraai, de zalen zijn sfeervol en de tentoongestelde objecten zijn interessant. De grote zaal van de Living Worlds tentoonstelling met zijn twee verdiepingen is ronduit prachtig en doet sterk denken aan de opstelling in Galerie de paléontologie et d'anatomie comparée in Parijs. Het is ontworpen om zowel het skelet van een walvis als een giraf te kunnen huisvesten en heeft een mooie open indeling met veel verschillende opstellingen. Elke grote vitrine is er ingericht naar een eigen thema’s, zoals: symbols, resources, variety of life, humans, domination en connect. In het geheel levert dat een behapbare en overzichtelijke tentoonstelling op, maar als je wat beter kijkt, blijken die opstellingen toch wel erg beperkt om zulke ambitieuze onderwerpen goed te kunnen belichten en als je dan toch ergens de diepgang zoekt, is er helaas weinig achtergrondinformatie te vinden. Er is in het museum meer dan genoeg te zien, maar de echt geïnteresseerde bezoeker loopt er al snel verloren.

Het museum kent dan misschien wat beperkingen, toch heeft het iets in overdaad dat veel andere missen, namelijk een duidelijke identiteit. Vanaf het moment dat je binnenstapt voel je dat er veel aandacht aan de collecties en tentoonstellingen wordt gegeven en dat het museum zichzelf en zijn maatschappelijke functie heel serieus neemt. Ik heb er een heerlijke middag doorgebracht en zal er zeker nog een keer naar teruggaan.

Klik hier voor meer foto’s van de natuurhistorische afdelingen van het Manchester Museum en hier voor meer foto’s van natuurhistorische musea in Europa.

Lees ook: Trix en selfies, Stan de Tyrannosaurus en Het museum voor Natuurwetenschappen in Brussel.

Deze chimpansee is in safaripark De Beekse Bergen gefotografeerd.

Lees ook: Aapjes kijken, Piku de orang-oetan, Gorilla Nasibu (Gorilla gorilla gorilla) en Gorilla Komale en spierkracht, mensaap versus mens.

Slovenië is ongeveer half zo groot als Nederland en de hoofdstad Ljubljana is qua inwonersaantal vergelijkbaar met Breda. Het mag dus geen verrassing zijn dat het natuurhistorische museum, het Prirodoslovni Muzej, in Ljubljana, niet de allergrootste collectie of meest unieke stukken bezit. Het natuurhistorische museum zit samen met het nationale museum in één fraai gebouw dat uit 1885 stamt. Het museum en haar collectie ontstond al in 1821 en is, samen met de roerige geschiedenis van het land, meerdere malen van naam veranderd.

De twee belangrijkste museumstukken zijn feitelijk heel bescheiden. Het betreft het bijna complete skelet van een wolharige mammoet en het skelet van een kleine walvis. Het incomplete mammoetskelet is echter wel in Slovenië zelf gevonden en één van de best bewaarde van Europa, terwijl het 13,2 meter lange walvisskelet, in tegenstelling tot dat in veel andere musea, in 2003 ook bij Slovenië zelf aan de kust is aangespoeld. Dit museum pretendeert niet het grootse of modernste te zijn, maar focust zich vrijwel volledig op de lokale natuurhistorie.

De collectie beslaat slechts een paar kleine zalen op de eerste verdieping, het geheel voelt misschien enigszins ongeordend en amateuristisch aan, maar is wel met zorg samengesteld en gepresenteerd. De collectie bestond uit wat skeletten en opgezette vissen in vitrines, enkele dieren in diorama’s, het skelet van de walvis hangend van het plafond en het skelet van de mammoet als blikvanger bij de ingang van de tentoonstelling. De zaaltjes voelden aan als leslokalen, hier en daar stonden tafeltjes en stoelen tegen de muur en je kon je goed voorstellen hoe een bezoekje aan dit museum een jaarlijkse verplichting voor de scholen uit de omgeving was. Veel bezoekers zullen ze niet trekken, toen wij kwamen, waren wij letterlijk de enige bezoekers in het gehele gebouw, toch kan ik dit soort musea wel waarderen. Een opgezette vis uit de lokale rivier, een opgezette arend op de kast en een opgegraven fossiel uit eigen grond zijn niet minderwaardig, integendeel ze zijn een onderdeel van de lokale geschiedenis en identiteit en ze verdienen het net zo goed als andere uiterst zeldzame of kostbare stukken om te worden getoond.

Klik hier voor meer foto’s van de natuurhistorische collectie van het Prirodoslovni Muzej in Ljubljana en hier voor meer foto’s van andere natuurhistorische musea uit Europa.

Een poos geleden heb ik samen met Peet Gelderblom, één van mijn oudste én nieuwste vrienden, gewandeld en gefotografeerd in het Speulderbos. Hij had een kleine action-figure  van Rodins denker bij zich, waarvan hij met een groothoeklens van dichtbij foto’s nam. Wat me raakte was met hoeveel gemak en speelsheid hij hier fotografisch mee omging. Zijn foto’s plaatsten de denker in allerlei denkbeeldige scenario’s en Peet nam zichzelf hierbij nergens te serieus, het ging hem om het spel en het plezier en zijn foto’s stralen dat uit.

Terwijl Peet plat op zijn buik lag, met zijn camera op slechts enkele centimeters afstand van zijn onderwerp, kon ik het niet laten om snel ook een foto van zijn personage te maken. Zoals zo vaak trekt de blik van een ander aan die van jezelf, en binnen de kortste keren hadden Peet zijn enthousiasme en speelsheid mij aangestoken.

De hierboven afgebeelde foto is van mij, maar als je wilt weten wat Peet op dat moment zag en wat hij fotografeerde, moet je even op Instagram kijken. Daar verzamelt hij zijn prachtige foto’s van deze fascinerende reis onder de naam van The thinking Man Chronicles.

Al vaker heeft de dood van een dier, waar ik geen persoonlijke band mee had, me diep geraakt. Onlangs overkwam me dat in Boedapest, daar lag naast de weg midden op de stoep een bonte kraai. Zijn lichaam lag volledig slap, maar zijn kop hield hij opgeheven. Hij bewoog niet, maar volgde wel alles met zijn ogen. Hij leek niet versuft of verdoofd, maar lag toch stil en kwetsbaar, zonder enig teken van verwonding, midden op een druk voetpad, bewust en berustend.

Vogelbescherming adviseert in dat soort zaken om de vogel niet op te pakken, ze zouden vogelgriep kunnen hebben en in een zeldzaam geval daarmee ook een mens kunnen besmetten. In Nederland zou ik de dierenambulance bellen, maar ik had geen idee of zoiets in Hongarije ook bestond en hoe ik daarmee in contact kon komen. Na voorzichtig te hebben gekeken of ik misschien iets kon doen, heb ik hem na het maken van een foto toch laten liggen. Het was duidelijk dat hij het niet zou halen, maar ik kon het toch niet over mijn hart verkrijgen om hem ter plekke met een harde trap uit zijn lijden te verlossen en hem van zijn dood te beroven. Wat we in zo’n situatie dan meestal zeggen is dat we de natuur zijn beloop laten, een geruststellend eufemisme voor een gebrek aan empathie en daadkracht.

In Midden-, Zuid- en Oost-Europa komen bonte kraaien voor waar ze net zo gewoon zijn als de zwarte kraaien hier. Af en toe overwinteren er een aantal in Nederland, maar de kans dat je ze hier ziet is klein. Bonte kraaien hebben een lichtgrijze rug, mantel en buik wat ze een gedistingeerd uiterlijk geeft, het is bijna alsof ze een grijs jacketje aan hebben. Kraaien zijn enkele van de slimste dieren op Aarde, er wordt wel gezegd dat ze naar menselijke maatstaven de intelligentie hebben van een vijfjarig kind, maar waarschijnlijk is dat een onderschatting. Ze kunnen 20 jaar oud worden, gebruiken gereedschappen, zijn in staat om complexe problemen op te lossen en hebben een buitengewoon goed geheugen.

Mensen die in kraaiachtigen zijn geïnteresseerd zou ik graag het boekje Gifts of the Crow, van Marzluff en Angell willen aanbevelen.

Lees ook: Dood en de bergeend, Dood en de afwas, Roek (Corvus frugilegus), Zwarte kraaien aan de pier (Corvus corone), De ogen van een kauw (Corvus monedula), Dood konijn en IQ.