Of in mijn geval net iets later. Gisteren was ik in Antwerpen aan het fotograferen, het was bloedheet en de straten waren stoffig. Opeens zag ik een mooi Belgische meisje in een felle blauwgroene japon met blote benen en voeten van een trap af lopen, ze was heel mooi (zoals alleen Belgische en Franse vrouwen dat soms kunnen zijn) en bewoog zich elegant. In beiden handen had ze een enorme vuilniszak. En ik had zo graag willen vragen of ik zo een foto van haar mocht maken. Maar mijn benen bewogen al en met een bevroren glimlach op mijn lippen liep ik verder.

Van morgen was ik in mijn werkpauze even buiten de deur een broodje gaan halen. Het waaide lekker hard en was niet te heet. Terwijl ik in kleermakerszit op een stenen bankje van mijn broodje zat te genieten liep er een oudere man naar me toe. Hij was keurig gekleed en leek heel vriendelijk. Rustig vroeg hij me of hij een foto van me mocht maken (!). Onbewust en ongewild schoot mijn scherm omhoog en ik zei nee. Nee-zeggen, blijkbaar iets waar ik veel te goed in ben geworden. En waarom? Ik had hem moeten uitnodigen om naast me te gaan zitten, hem kunnen vragen waarom hij me wilde fotograferen, hem kunnen uitleggen dat ik ook fotografeer. Hij had me misschien kunnen laten zien wat hij in mij zag dat ik zelf niet zag. “Ja-zeggen” en “kunnen”, twee belangrijke dingen in een leven, God wat moet ik nog veel leren.

Dr. Louis Auzoux (1799-1880) maakte prachtige anatomische modellen uit papier maché. Als anatomie student had hij gemerkt hoe kwetsbaar de gangbare wasmodellen waren en bovendien miste hij de mogelijkheid om de bestaande modellen uit elkaar te kunnen nemen. Echte weefsel preparaten waren meestal vervormd, verkleurd, slecht houdbaar of moeilijk te bestuderen. Zijn papier maché modellen waren niet alleen minder kwetsbaar ze gaven de anatomiestudent ook de mogelijkheid om allerlei organen in relatie tot het geheel te bestuderen. Het Museum Boerhave heeft nog een groot aantal van zijn anatomische modellen in de collectie. Auzoux beperkte zich niet tot de menselijke anatomie hij maakte ook modellen van apen, vogels en zelfs insecten of slakken.

Omdat men toen nog niet in staat was om goede weefselpreparaten te maken lijkt het er op dat papier maché een bruikbaar alternatief was. Nu kunnen we dat echter wel. Zoals Dr. Gunther van Hagens met zijn vele tentoonstellingen heeft bewezen. Door middel van zijn “plastinatie” methode is hij in staat de meest kwetsbare weefsels te conserveren. Zijn modellen zoals die van Auzoux dan verouderd? Blijkbaar niet want men gebruikt nog steeds dergelijke modellen bij het anatomische onderricht, alleen zijn ze nu van plastic in plaats van papier maché. Welk doel dienen Dr. Hagens “modellen” dan? In zijn Body Works tentoonstellingen probeert hij, zoals hij zelf aangeeft, “de verschillende structuren en systemen van de menselijke anatomie te tonen”. Hij doet dit door de lichamen in verschillende levensechte poses te plaatsen. Dat men gefascineerd is door deze tentoonstellingen bewijst het bezoekersaantal. In totaal zijn er al meer dan 26 miljoen toeschouwers geweest. Zouden zij echter ook zijn gekomen voor Auzoux zijn papier maché modellen?

Dr. Hagens heeft meerdere malen de publiciteit gezocht. Zo voerde hij in 2002 in een theater in Engeland een openbare autopsie uit. Voor het eerst in 170 jaar werd dit publiekelijke gedaan, de zaal was helemaal uitverkocht. In 2003 zou hij tijdens een televisie uitzending aan een donorlichaam “anatomische verbeteringen en aanpassingen” uitvoeren. Hij had om een lichaam van een terminale patiënt gevraagd, deze trok zich echter onder alle ontstane commotie op het laatste moment terug en de voorstelling ging niet door. In 2004 bood hij de langste mens ter wereld aan om hem na zijn dood gratis te conserveren en zijn lichaam op te nemen in zijn Institute of Plastination. De 2.48mtr. lange man weigerde. Al deze gevallen zijn publicitair breed uit gemeten. Hierin is Dr. Gunther Hagens buitengewoon succesvol. Hij probeert ons echter niet “de verschillende structuren en systemen van de menselijke anatomie” te tonen. Hij voorziet ons in een heel nadere behoefte. Hij plaatst zijn sculpturen in heroïsche en bevallige poses en overgiet het geheel met een educatief laagje. Hij heeft het griezelen net genoeg weten af te zwakken om ons te overtuigen dat we niet vanwege onze fascinatie met dood en lijken naar zijn tentoonstelling zijn gekomen maar om onze wetenschappelijke behoeften te bevredigen. Maar de afschuw staat het esthetisch genot hier in de weg en de educatie is slechts een smoes waaronder we onze fascinatie verstoppen.

De pastorie van de voormalige dubbelparochie Beerse-Vosselaar dateert uit 1750. Het is een classicistisch gebouwd dubbelhuis op een 26 hectare groot perceel op het domein Het Hof Eynde. De dubbelparochie scheidde in 1776 en Het Hof werd een tijdje de pastorie van de Onze Lieve Vrouwe parochie van Vosselaar. In 1852 werd het openbaar verkocht en sinds 2002 zijn zowel het gebouw als de grond beschermd als monument. In 2007 was er nog even sprake dat het door het gemeentebestuur gekocht zou worden maar momenteel staat het nog steeds te koop, de vraagprijs is 1,75 miljoen. Het gebouw is hevig gevandaliseerd en in slechte staat, de vloeren, wanddecoraties en de trapleuningen zijn uitgebroken en gestolen.

In oorspronkelijke staat werd het als volgt beschreven; “Het classicistisch gecementeerde volume heeft een beschilderde voorgevel met verwerking van arduin in plint, dorpels en omlijstingen. De voorgevel heeft gesegmenteerde boogvensters met geriemde omlijsting en uitgeholde dakkanten. Alles is beglaasd en met ijzerwerk in stermotief afgewerkt. De brede rococo omlijsting en plafond- en wanddecoraties zijn uit fijn neoclassicistisch stucwerk. Het ruime keldergewelf is met bogen en kaarsnissen uitgevoerd. De niskasten en schouw zijn in eclectisch houtsnijwerk met neo vlaamse classicistische versieringsmotieven. De traphal heeft een fraaie witmarmeren vloer”.

Toen wij via het bosgedeelte naar het gebouw liepen lag het wit glinsterend tussen de bomen, het onkruid stond tot kinhoogte en de voordeur was opengebroken. Bij binnenkomst zag je meteen dat het gebouw gestript was, de vloer was weggehaald, de trap had geen leuning meer en er zaten gaten in de muren en plafonds. Toch kon je je nog goed voorstellen hoe het er eerder uit had gezien. Er lag hier en daar nog wat wit marmer en aan de muren zaten resten van de lambrisering en het oude dikke behang. Overal lagen bladeren en stof. Op de eerste verdieping kwam volop licht binnen en keek je uit over het vijvertje en de bomen, het moet een heel prettige plek om te wonen zijn geweest.

klik hier voor meer foto's van Pastorie Het Hof

We vergeten wel eens dat we ooit dood zullen gaan. Vaak leven we in de illusie dat alles wat we doen of proberen te bereiken letterlijk van levensbelang is. Een soort blikveld vernauwing waarbij wijzelf het vlammend middenpunt van een egocentrisch en beperk universum worden. Wat we dan missen is een methode om onszelf en ons doen en laten in een breder perspectief te plaatsen, een klein hulpmiddel wat helpt ons eigenbelang te relativeren. Memento Mori, gedenkt te sterven, realiseer je dat je tijd beperkt is. Zelf heb ik een fossiel van een trilobiet, een klein pissebedachtig wezentje dat meer dan 250 miljoen jaar oud is. Dit kleine opgerolde beestje kan mij, na al de tijd die er is vergaan sinds het leefde, nu nog versteld laten staan.

Deze trilobieten waren enorm succesvol ze hebben het als soort bijna 300 miljoen jaar volgehouden, maar toch stierven ze uit. Ze leefden in relatief laag water en moesten net als de huidige geleedpotige vervellen om te kunnen groeien, zowel deze vervelde huidjes als de trilobieten zelf zijn gefossiliseerd. Het is dan ook een heel gewoon en veel voorkomend fossiel. Maar dit kleine fossieltje herinnert mij eraan dat alles wat ik doe of ben over relatief korte tijd vergeten zal zijn.

Een vaker gebruikt symbool van de menselijke vergankelijkheid is natuurlijk de schedel. Schilders als Pieter Claesz (een Antwerpse schilder uit de 16e eeuw) gebruikten symbolen als schedels, uitgedoofd kaarsen, lege inktpotten, verwelkte bloemen of omgevallen glazen om de ijdelheid van ons bestaan te illustreren. Dit zogenaamde Vanitas motief werd veel gebruikt om de tijdelijkheid en zinloosheid van het aardse bestaan weer te geven. “Vanitas Vanitatum Omnia Et Vanitas” (ijdelheid der ijdelheden alles is ijdelheid). In het leven is de dood en de schedel is het ultieme symbool van onze vergankelijkheid. Maar ook deze schedel is stoffelijk en zal uiteindelijk vergaan,… of niet. Een veelbesproken en verguisd kunstwerk is de diamanten schedel van Damien Hirst. Het is een platinum afgietsel van een menselijke schedel, volledig bedekt met ingelegde diamanten. Platinum en diamant, de meest bestendige materialen ter wereld, het is alsof Damien hier een Vanitas symbool heeft gemaakt dat wel de tijd kan doorstaan. Als over 300 miljoen jaar dit het enige object is dat aan ons herinnert, het enige menselijke fossiel, is het dan niet passend dat het juist onze ijdelheid en hoop op eeuwig leven symboliseert?

Petroleum Zuid in Antwerpen is een oud bedrijventerrein van zo’n 125 hectaren. Het ligt aan de Schelde tussen de Kennedy-tunnel en de Hobokenpolder. Zo’n 60 procent ligt braak en veel straten werden opgebroken om het ontstaan van illegale verblijfplaatsen te ontmoedigen. De petroleuminstallaties liggen er grotendeels verlaten bij. Het gehele terrein is vervuild met zware metalen en minerale oliën. Toch claimt de natuur hier terrein terug en overal ontstaat weelderige plantengroei. Deze combinatie van vervallen industriële architectuur en terugkerende plantengroei maakt het gebied erg interessant voor fotografen. De gemeente heeft echter veel gebouwen afgesloten en de politie patrouilleert er regelmatig. Straatnamen zoals de Mazoutwek, Olieweg, Lakweg, en Naftaweg herinneren nog aan haar verleden, in 1864 was Antwerpen de belangrijkste petroleumhaven in Europa en één derde van de totale productie van de V.S. ( een kleine 230.000 vaten ) kwam hier binnen. Momenteel staat er voor deze locatie een voetbalstadion en nieuwe bebouwing gepland.

Eén van de bekendste locaties in Petroleum Zuid is de Lakweg op de hoek van de Naftaweg. Een locatie die je bij veel Urban Exploring sites tegenkomt. Ik ben er ook gaan kijken, niet alleen want met dat soort locaties is met z’n tweeën toch veiliger. Het eerste gebouw op de hoek van de Lakweg was dichtgemetseld, ernaast stond een ijzeren hek. Terwijl we een ingang zochten wees een zwerver op het terrein naar de achterkant en mompelde iets in het Frans. Hij probeerde duidelijk te maken dat we het terrein op konden als we om zouden lopen. Gek genoeg draaide hij zich hierna meteen om en liep zelf weg. Alsof hij gewend was dat mensen kwamen fotograferen maar er zelf niet bij wilde zijn. We zijn rechtsom langs de muren gelopen en konden inderdaad via een wal en een grasveld tussen de struiken door het terrein op. De zwerver zagen we verder weg slenteren. De locatie was interessant, bouwtechnisch nog intact met mooie doorkijken en lege ruimtes. Het glas was overal uit en de begroeiing stond zo hoog dat je uit een raam alleen maar groen zag. In één van de kamers vonden we de leefruimte van de zwerver. Tussen hoogopgestapelde meubels had hij een kleine ruimte, met wat blokken hout om te branden. Een pak macaroni en een schoteltje met een aansteker en wat muntjes was verder alles wat er stond. We hebben snel wat foto’s gemaakt en zijn weer naar buiten gegaan. Het was een flink terrein. Van een gebouw was de kelder een egale vlek oude olie, je kon niet zien hoe diep het was. Bordjes met “roken verboden” waarschuwde voor het brandgevaar. Verder stonden er nog een oud benzinestation en een hoge fabrieksschoorsteen. Een vijftal oudere jongens, die ons van buitenaf over het terrein hadden zien lopen, klommen over het ijzeren hek, ze waren echter meer geïnteresseerd in vernieling dan in ons. Ze lieten ons met rust, we hoorden ze later spullen kapot gooien en lachen. Kort daarop zijn wij vertrokken, toen we weer buiten om het terrein heen terugliepen zagen we nog een jongen vanaf een dak stoelen kapot gooien.

klik hier voor meer foto's van petroleum zuid