Voor de komst van geweren gebruikten de Noord-Amerikaanse Indianen behalve pijl en boog ook houten knuppels. De meest bekende hiervan zijn de “gunstock” oorlogsknuppels en de bal-oorlogsknuppels van de Irokezen.

Deze houten bal-oorlogsknuppels zijn bij ons bekend vanaf de 18e eeuw en kenmerken zich door een grote ronde bal aan het einde van een slanke gebogen knuppelstok. Oorspronkelijk werden deze knuppels uit één stuk hout en met stenen werktuigen gemaakt. Men koos hiervoor een stevige hardhouten tak met een dikke wortelknol of knoest, aangezien de nerven daarvan niet alleen dicht op elkaar zitten maar vaak ook haaks op de takrichting staan. Dit zorgde ervoor dat de houten bol aan het einde erg hard was en dat de slag-impact volledig op de kopse hardste kant van de houtnerf kwam. Deze bol aan het einde van de knuppel wordt door de Irokezen ojighwa genoemd, dit betekent knol of raap. Dit soort oorlogsknuppels werd tijdens de koloniale oorlogen gebruikt om schedels in te slaan en waren gruwelijk effectief. In de verfilming van De Laatste der Mohikanen van Michael Mann uit 1992 zijn zowel de gunstock, als de balknuppels veelvuldig te zien.

Deze knuppel heb ik zelf uit een geschikt stuk wilgenhout gemaakt, niet met stenen werktuigen maar met een beitel, houtrasp en schuurpapier. De nerf van de ojighwa staat, zoals het hoort, haaks op de steel en de slagkant van de knuppel is de kopse kant van het hout. Omdat wilgenhout erg licht van kleur is en ik er toch iets meer karakter aan wilde geven, heb ik hem met verschillende tinten lederlijm gekleurd en met Tungolie en Renaissance was afgewerkt. Deze knuppel is overigens geen kopie maar een eigen interpretatie. Hij weegt 722 gram en is 51cm lang. De kop is 5,5cm dik en heeft een doorsnede van 9,5cm.

Pas als je zoiets zelf maakt en op zoek gaat naar een geschikt stuk hout en moet beslissen over gewicht, vorm, lengte, grip en balans kun je de kwaliteit van zo’n primitief wapen goed waarderen. Deze knuppel voelt buitengewoon stabiel en sterk en het is raar om te merken hoe prettig en veilig het voelt om hem vast te hebben. Door de kromming en het gewicht van de bal wil hij als het ware naar voren springen. Ik begrijp nu een stuk beter hoe het voelt om zoiets te maken en waarom deze knuppels eeuwenlang als aanvals- en verdedigingswapen zo populair waren.

De Irokezen zagen zich als een trotse krijgersnatie en noemden zichzelf van oorsprong Ongwe Hongwe, de mannen die alle anderen overtreffen. Ze leefden vanaf de huidige staat New York, tot aan Montreal, Vermont en Pennsylvania.  De beroemde 5 naties leefden nabij het Ontariomeer en bestaan uit de Seneca, Oneida, Onandago, Cayuga en Mohawk.

Lees ook: Ah weh eyu, Moqui knikkers en Canyon Diablo Meteoriet.