Weblog

Rolpissebed (Armadillidium vulgare)

woensdag, 18 juli 2012

rolpissebed (Armadillidium vulgare) 5-2012 8301Pissebedden zijn eigenlijk op het landlevende crustaceeën. Ze hebben zeven paar poten en houden van vochtige plekken. De rolpissebed (Armadillidium vulgare) kan zich, zoals zijn naam al aangeeft, als een egeltje oprollen.

 

 

 

Hierdoor is hij niet alleen beter beschermd maar kan hij ook beter rolpissebed (Armadillidium vulgare) 5-2012 8303zijn vochthuishouding reguleren.

 

In opgerolde vorm verliezen rolpissebedden aanzienlijk minder vocht dan pissebedden die zich niet kunnen oprollen. Deze pissebedden zijn dan ook in staat om in een drogere omgeving te overleven en je komt ze dan ook vaak op zandgronden of bij de duinen tegen.

rolpissebed (Armadillidium vulgare) 5-2012 8300Een rolpissebed lijkt sterk op een Oproller (Glomeris marginata). Dat is echter geen pissebed maar een miljioenpoot. De oproller heeft veel meer pootjes (twee paar per lichaamssegment) en minder schildjes op het achterlijf. Beide dieren hebben een vergelijkbare levenswijze en ondanks dat ze tot verschillende ordes behoren heeft een convergerende evolutie tot dezelfde aanpassingen geleid.

Leda en de politie

woensdag, 18 juli 2012

A fool for loveHet blijkt dat er toch nog enkelen onder ons zijn die schrikken van een afbeelding van Leda en de zwaan. Dit eeuwenoude thema dat door de gehele Westerse cultuur is omarmd is nog steeds de inspiratiebron voor veel kunstenaars. Ook Derrick Santini heeft dit verhaal als uitgangspunt voor een fotoserie genomen. In de Londense galerie Scream hing een lenticulaire afdruk van zijn werk in de etalage. Zo’n lenticulaire print geeft een ander beeld afhankelijk van je standpunt ten opzichte van de print en zorgt ervoor dat het lijkt alsof het beeld beweegt als je er langs loopt. Vele Londenaren hadden dat al gedaan en de reacties waren zeer positief. Helaas voor Santini en Scream reed er op een dag een politie-agent in een bus langs de galerie. In het voorbij gaan viel zijn oog op de foto en hij ondernam direct actie. Korte tijd daarna stonden er twee agenten bij de galerie op de stoep met de sommatie de foto uit de etalage te verwijderen. Het zou aanzetten tot bestialiteit. De galerie-eigenaar heeft nog getracht hen uit te leggen dat dit een bekend classicistisch thema in de kunst is dat je ook tegenkomt bij Da Vinci, Michelangelo en Cezanne. Maar deze uitleg was niet aan de agenten besteed. Ook het feit dat er geen enkele klacht over het werk was binnengekomen weerhield hun er niet van ter plaatse te blijven tot de foto was verwijderd.

 

Als de bewuste politieagenten een stukje door waren gewandeld hadden ze in hun beroemde National Gallery een festijn aan “bestialiteiten” aangetroffen. Maar het feit dat deze jaarlijks miljoenen bezoekers trekken zou aan hen niet zijn besteed, waarschijnlijk zijn ze er nog nooit binnen geweest. Je zou mogen verwachten dat agenten die verplicht zijn om binnen de regels en normen van een cultuur te werken ook een basis begrip van deze cultuur zouden moeten bezitten. Helaas is het omgekeerde vaak waar.

 

De politie had, heel vooruitziend, geen melding van een strafbaar feit gemaakt. Simpelweg omdat er ook niets strafbaars was gebeurd. Toch heeft de politie vanuit een persoonlijke overtuiging en een lakend gebrek van culturele vorming hun machtspositie misbruikt om de galerie tot een handeling te sommeren die door geen enkele rechter zou worden gesteund. Als deze zaak ooit voor een rechter zou zijn gekomen zou de Metropolitan Police de risee van Londen zijn geworden.

 

Leda en de zwaan

dinsdag, 17 juli 2012

leda en de zwaanAls über-macho was het voor Zeus nog niet gemakkelijk om ongezien met andere vrouwen te rommelen. Zijn jaloerse vrouw (en zus) Hera, hield hem nauwlettend in de gaten. En laten we eerlijk zijn, als oppergod loop je natuurlijk al snel, in de gaten.

 

Vandaar dat hij regelmatig van zijn goddelijke krachten gebruik maakte om zich in één of ander dier te veranderen, de oude Griek(s)en waren blijkbaar niet vies van een beetje bestialiteit. Zo heeft Zeus menig sterveling verleid in de vorm van een arend, een stier, of zoals bij Leda, in de vorm van een zwaan.

 

Het verhaal van Leda en de zwaan heeft mij altijd een beetje bevreemd. Een mooi zacht gevederd beestje dat schamper knuffelde met een leuke meid, meer dan onschuldig gestoei kon ik daar niet in zien. Bij de meeste vogels stelt de paring namelijk bar weinig voor. Twee cloaca’s die even snel tegen elkaar aan worden gedrukt en natuurlijk flink wat gesnater en gebaar, maar meer is het niet, nauwelijks iets waarbij de God van donder en bliksem aan zijn trekken komt. Maar Zeus was toch slimmer dan ik dacht. Want wat blijkt, zwanen hebben, als één van de weinige vogels, een penis! En niet zo’n kleintje ook. Dat onschuldige gestoei was dus lang niet zo onschuldig.

 

In de mythologie wordt Leda door de zwaan overweldigd maar blijft het maar de vraag in hoeverre deze aanranding ongewenst was of niet. De kunst heeft zich door de eeuwen heen door dit verhaal laten inspireren en er zijn dan ook vele fraaie afbeeldingen en beelden van hun intieme omhelzing, of coïtus, bekend.

Opabinia

zondag, 15 juli 2012

OpabiniaIn The Burghess Shale, een gebied in de Canadese Rockies, zijn in 1912 fossielen gevonden die het beeld van de evolutionaire ontwikkeling van veel diersoorten op zijn kop hebben gezet. Eén van deze fossielen was van Opabinia, een klein wezentje van ca 7cm lang met een zacht gesegmenteerd lichaam, een lange flexibele snuit als van een stofzuiger, een waaiervormige staart en vijf ogen op steeltjes. Het is dan ook niet gek dat de meeste wetenschappers in 1975 in lachen uitbarsten toen ze de eerste reconstructie van Opabinia zagen.

 

opabinia fossilEr wordt nog steeds gedebatteerd in hoeverre Opabinia een geheel eigen en verder onverwante diersoort was of juist een vroege voorouder van de geleedpotige en ringwormen. Er zijn zelfs wetenschappers die een relatie tussen dit 530 miljoen jaar oude wezentje en de moderne Tardigrades leggen, maar vooralsnog is er geen theorie opgesteld die door iedereen wordt geaccepteerd. Het grootste probleem is dat dieren met een zacht lichaam geen of slechte fossielen achterlaten en het dus extra lastig maken om hun evolutionaire ontwikkeling te reconstrueren. De fossielen uit de Burgess Shale zijn mede zo uniek omdat de in een prehistorische modderverschuiving gefossiliseerde dieren buitengewoon gedetailleerd bewaard zijn gebleven. Maar zelfs bij dergelijk gedetailleerde fossielen blijft het lastig om de dunne lijnen die het samengeperste lichaam in de stenen heeft achtergelaten op de juiste manier te interpreteren. Er zal dan ook nog wel wat aan Opabinia worden geknutseld voor men het eens is over zijn uiterlijk en zijn juiste plaats in de evolutie. Over één ding is men het echter wel eens, het had vijf ogen. Een unicum. Er zijn dieren met twee, zes of zelfs acht ogen maar buiten Opabinia is er verder geen enkel dier bekend met vijf ogen.

 

Lees ook: Cothurnocystis.

Damesfietsen

zaterdag, 14 juli 2012

damesfietsZowel ik als mijn partner gaan met de fiets naar ons werk, heerlijk relaxed even in de buitenlucht ontstressen voor je thuis komt. Heel wat beter dan met de auto in een file staan en ook gezonder, althans dat dachten we. Damesfietsen zijn blijkbaar toch niet zonder gevaar. Recent onderzoek leert dat een dameszadel dat lager staat dan het stuur de druk op de vrouwelijke geslachtsorganen zoveel vergroot dat deze geslachtsorganen daardoor in gevoeligheid kunnen afnemen. Het blijkt niet verstandig om de zenuwen in de vrouwelijke geslachtsorganen chronisch te belasten (!). Omdat ik helaas niet in de gelegenheid ben om mijn partner met de auto naar haar werk te rijden heb ik haar fiets maar alvast aangepast.

 

Lees ook: Lange ringvingers.

Zelfmoord

zaterdag, 14 juli 2012

Onze buurman heeft zelfmoord gepleegd. ’s Avonds laat kwam de politie aan de deur omdat hij al een poos niets van zich had laten horen. De politie klom over de schutting om zijn achterdeur in te slaan. Even later kwamen ze met slecht nieuws naar buiten, hij had zichzelf gedood.

 

Ik kan begrip opbrengen voor pijn en leed, weet dat het soms bijna ondraaglijk is. Maar meer dan bijna is het bij mij nooit geworden. Het gat tussen bijna en helemaal is gelukkig te groot. Telkens als ik met zelfmoord wordt geconfronteerd slaat het onbegrip toe, op straat schuiven de buren met de schuld en ik probeer het te verklaren. Maar het gat is te groot en eigenlijk wil ik het ook niet overbruggen.

 

Leven is lang niet altijd wat men ervan verwacht, pijn en desillusies kunnen hun tol eisen. Het is sneu dat de één niet kan dragen waar een ander mee leeft.

Vlindervleugels

donderdag, 12 juli 2012

koevinkje (aphantopus hyperantus)7-2012 9497koevinkje (aphantopus hyperantus)7-2012 9499Vlindervleugels zijn over het algemeen zwart. Een ontelbaar aantal kleine schubjes, bijna als die van vissen, bedekken de vleugels en geven hem zijn kleur en tekening. De patronen van vlindervleugels zijn er als het ware als een mozaïek opgelegd. Vlinders gebruiken deze patronen voor een veelheid van boodschappen, ze kunnen er zich mee camoufleren of vermommen, er partners mee aantrekken of roofdieren me afschrikken. Vaak heeft de onderkant van de vleugels een andere tekening dan de bovenkant. In rust, met gesloten vleugels, laten ze een heel ander beeld zien dan met geopende vleugels. Ook is de tekening van de onderste twee vleugels meestal anders dan die van de bovenste twee, welke in rust vaak tussen de onderste twee vleugels verdwijnen. Met hun wisselende patronen en kleuren per vleugel en zijde kunnen vlinders een heel arsenaal van signalen afgeven. Toch dienen deze kleine schubjes nog een ander nut, ze kunnen ook los laten. Menig roofdier is achtergelaten met een bek vol schubjes terwijl de vlinder zelf ontsnapte.

Gewone tandkaak (Enoploghantha ovata)

dinsdag, 10 juli 2012

gewone tandkaak (enoploghantha ovata) 7-2012 9327Dit geslacht dankt zijn Nederlandse naam aan de twee of drie tanden op de vergrote cheliceren van de mannetjes. De Gewone tandkaak kent meerdere kleurenvariaties. Buiten de bleek witgele exemplaren zijn er ook met rode lengtestrepen of met een brede rode middenband over hun abdomen. De zwarte stippen zijn echter altijd aanwezig. Deze spinnen bouwen hun web in allerlei struikgewas en lage vegetatie. Het wijfje maakt een blauwige cocon die zij in de beschutting van een licht opgerold blad bewaakt.

Koffieboonspin (Steatoda bipunctata)

dinsdag, 10 juli 2012

koffieboonspin (steatoda bipunctata) 7-2012 9398De meeste kogelspinnen zoals de Koffieboonspin (Steatoda bipunctata) hebben een kogelrond abdomen. De Koffieboonspin is heel herkenbaar en dankt zijn Nederlandse naam aan de kleur en vorm van zijn achterlijf. Hij zou hoogstens verward kunnen worden met de Grote Steatode of de Reuze Steatoda, beide zijn echter fors groter en missen de vettig bruine glans op het abdomen. Deze spin kom je vooral in en rond huizen en op stortplaatsen tussen het puin tegen. Ze maken een kriskras web van draden die in het centrum dicht opeen lopen. De wijfjes kunnen vier jaar oud worden.

Eeuwig jong

zondag, 8 juli 2012

BaqcterieLang geloofden we dat bacteriën niet konden verouderden. Elke bacterie zou zich in twee gelijke delen splitsen en deze dochtercellen weer in vier anderen. Aangezien de dochtercellen identiek zouden zijn aan de oudercellen blijven, zo dacht men, bacteriën eeuwig jong.

 

Bij de meeste organismen wordt veroudering veroorzaakt door een opeenhoping van niet-genetische beschadigingen, zoals langzaam oxiderende proteïnen. Recent onderzoek van de University of California in San Diego laat zien dat bacteriën onderhavig zijn aan dezelfde verouderingsprocessen als alle andere organismen maar dat dat weinig tot geen effect heeft op de gezondheid van de populatie.

 

Het geheim zit in hun manier van voortplanten. Bij celdeling hebben ze de keuze om in twee gelijke delen met een evenredig verdeelde schade te delen of in twee ongelijke delen waarbij één van de dochtercellen alle schade meekrijgt en de ander niets. De dochter met de minste schade is dan “verjongd”. De “beschadigde” dochters hebben vrijwel geen effect op de algemene gezondheid van de populatie en dankzij deze verjongingskuur blijft de bacteriepopulatie jong en gezond. Het heeft evolutionair gezien blijkbaar veel voordeel om de opgelopen beschadigingen op deze onevenredige manier over de dochtercellen te verdelen. Bacteriën zijn één van de oudste en meest succesvolle levensvormen op aarde.