In dit mes komen voor mij veel dingen samen. De vormgeving, het materiaalgebruik en de afwerking maken dit een mes waar ik trots op ben. Het ontwerpen en het bij elkaar zoeken van de juiste materialen heeft lang geduurd.

Het lemmet loopt helemaal door tot aan het handvat, er is geen choil of ricasso. Hierdoor gaat alle aandacht uit naar de contouren en de gebruikte materialen. Het 4 mm dikke lemmet is gebaseerd op de Finse puukko en heeft een speerpuntvorm. Het staal is Takefu suminagashi, een Japans damaststaal met een kern van VG-10, twee lagen nikkel en 64 afwisselende lagen staal. Suminagashi betekent drijvende inkt, dit wijst op een 2000 jaar oude techniek om met inkt papier te marmeren. Dit staal kun je zowel smeden als “koud” bewerken. Als je het smeedt, smeer je de verschillende lagen staal als het ware uit, zodat je na etsen een golvend patroon in het staal krijgt. Als je het, zoals ik heb gedaan, koud bewerkt, blijven de lijnen recht. Het is dan wel belangrijk dat beide zijden van het mes identiek en recht worden geslepen, omdat elke minimale afwijking in het slijpvlak een kromming of ongelijk lopen van de staallagen tot gevolg heeft. Het geslepen staal is bijna een uur lang in fases in zoutzuur geëtst. Door met staalwol de oxide laag steeds weer gedeeltelijk weg te poetsen, kreeg het staal een karakteristieke bijna zilveren structuur, die mooi contrasteert met het donkere VG-10 en het nikkelstaal.

De voorkant van het handvat is gemaakt van twee stukken Bohler N690 met daartussen een dunne laag messing. Deze staan op zo’n manier ten op zichtte van elkaar gekanteld, dat de doorgetrokken perspectieflijnen samen met die van het stuk ebbenhout bij elkaar in één punt samenkomen. Het achterste stuk hout is gestabiliseerd kwartier gezaagd plataan (Platanus hybrida), wat men in het Engels ook wel lacewood noemt. Door de manier waarop het hout is gevormd, lijkt het patroon van de nerven op het handvat enigszins op vissenschubben en op kringen van druppels inkt in water, wat goed bij het motief van het mes past. Aan de boven-, onder- en achterkant van het handvat kun je de rechte lijnen van de dicht bij elkaar liggende nerven van het hout zien. Ook deze doen denken aan de afwisselende lagen van het suminagashi staal en voegen toe aan het gehele ontwerp. Oorspronkelijk had ik in tussen het ebbenhout en het plataan ook nog een aantal afwisselende grijze en stalen spacers getekend, maar deze heb ik uiteindelijk weggelaten. Het zou het heft nodeloos complexer, en ik denk daardoor ook minder krachtig, hebben gemaakt. Het handvat is met cyanoacrylaat afgewerkt en daarna gepolijst, wat het een slijtvaste en waterdichte bescherming geeft.

De messchede is uit dik plantaardig gelooid tuigleer en duurzaam gelooid IJslands zalmleer gemaakt. Vissenhuid geeft een dun, maar sterk leer. Omdat de vezels van vissenleer niet, zoals bij runderleer, naast elkaar liggen, maar in elkaar zijn gevlochten, is vissenleer erg sterk. De vorm van de schede is simpel en klassiek, zodat alle aandacht naar de structuur van de zalmhuid gaat. De zijkant van de schede is aan de bovenkant een stuk dikker en loopt taps naar beneden toe. De rug van de schede is aan de bovenkant 6 lagen leer dik, de buik aan de bovenkant 5 lagen en de “staart” bij de punt slechts 3 lagen dik.  Omdat de schede hiermee de basisvorm van het mes volgt, hoeft het zich slechts minimaal om het mes heen te vormen en zit het mes niet alleen stevig in de schede maar behoudt deze ook zijn strakke vorm.

Het mes en de schede worden gepresenteerd en bewaard in een zwarthouten kistje. Dit hout is volgens de Japanse shou sugi ban techniek eerst verbrand en daarna geolied, waardoor de structuur van de nerf als reliëf goed zichtbaar op het hout staat en het kistje een duurzame afwerking heeft. De bovenkant heeft een ronde inleg van hetzelfde plataanhout als het handvat van het mes en de binnenkant van het kistje heeft aan de boven- en onderkant een aantal vuren draaglatten die ervoor zorgen dat het mes en het heft, als het kistje dicht zit, niet schuiven en op hun plek blijven zitten. Het kistje kan vanaf beiden kanten worden geopend, het mes zal in beide gevallen tussen de draaglatten blijven liggen. In de binnenkant van het deksel is een kaartje met de specificaties van het mes geplakt.

Het mes is 22,0 cm en het lemmet 10,5 cm lang. Het weegt slechts 114 gram.

Klik hier voor meer foto’s van het ZGM 20 Suminagashi mes en hier voor meer foto’s van zelfgemaakte messen.