Edward Jenner is verantwoordelijk voor de allereerste vaccinatie. In de tijd van Jenners jeugd probeerde men het pokkenvirus te bestrijden middels variolaties. Als kind werd dit ook bij Jenner gedaan. Eerst hongerde men de patiënt uit, dan volgde purgeren en aderlatingen. Vervolgens werd hij met een minder zware pokkenvorm geïnfecteerd (gevarioleerd). Alle zo geïnfecteerde kinderen werden bij elkaar opgesloten totdat de ziekte bij hen was uitgewerkt. Het pokkenvirus was verantwoordelijk voor een sterfte van 20% onder de bevolking in de steden. Mensen waren terecht bang voor deze zeer besmettelijke ziekte en vonden de risico’s van variolatie dan ook meer dan gerechtvaardigd.

Op latere leeftijd ontdekte Jenner dat iemand die het koepokkenvirus had gehad geen pokken meer kreeg. Melkmeisjes hadden wel vaker het koepokkenvirus, een virale infectie bij koeien die slechts tot wat blaasjes op de uiers leidde. In 1796 “koos” Jenner het zoontje van de tuinman om een theorie op te testen. Hij infecteerde hem met het koepokkenvirus van een melkmeisje. Het jongetje werd weliswaar ziek maar herstelde snel en kreeg geen pokken, zelfs niet na een latere variolatie. Dit jongetje was James Phipps, de allereerste mens die werd gevaccineerd.

Dankzij Jenner blijven er nu veel meer mensen leven, hebben we vaccinatie mogelijkheden en hoeven we niet meer bang te zijn voor het afschuwelijke varioleren. Toch stel ik me voor dat James Phipps en zijn vader verschrikkelijk bang moeten zijn geweest toen hij bij wijze van experiment met een dierenvirus werd geïnfecteerd. Het is raar om te moeten toegeven dat vele hun leven danken aan wat we nu een onethisch experiment zouden noemen.

Het woord vaccinatie komt van het Latijnse vacca (koe) en vaccinia (koepokken).

Lees ook William Harvey