Damien Hirst zijn laatste tentoonstelling Treasures from the wreck of the Unbelievable is tegelijkertijd een flop en een triomf. De laatste jaren nam de marktwaarde van Damien Hirst steeds meer af en deze laatste tentoonstelling zou daar in één klap verandering in moeten brengen.

In 2017 zijn wij in Venetië naar zijn groots opgezette tentoonstelling gaan kijken. De locaties waren werkelijk fantastisch en de werkstukken konden niet mooier worden gepresenteerd. De hele tentoonstelling werdt bij elkaar gehouden door het fictieve verhaal dat alles op de bodem van de zee was gevonden en oorspronkelijk toebehoorde aan de voorheen mythische verzamelaar Amotan.

Ondanks de begeleidende foto’s en teksten was vanaf het allereerste moment al direct duidelijk dat dit een fictief verhaal was. De met koraal bezette beelden waren zo opzichtig en kunstmatig dat het vaak oogde als een simpele truc. En dat is jammer want als de juxtapositie tussen waarheid en fictie iets minder overduidelijk was weggezet, was het geheel veel sterker geweest. Nu stonden er veel beelden tussen waar schijnbaar willekeurig wat namaakstukken koraal aan waren toegevoegd, enkel en alleen om het binnen de context van de tentoonstelling te laten passen. Tevens was het lastig om een visueel of emotioneel verband tussen de vele (190!) verschillende werken te vinden. Het voelde nu alsof een leger van verschillende kunstenaars carte blanche had gekregen om de ruimtes met de meest verschillende werkstukken te vullen.

Het leek alsof Hirst vele tientallen miljoenen had uitgegeven aan een tentoonstelling waarvan hij op voorhand wist dat er genoeg kopers voor zouden zijn. Alle werkstukken waren met een ongekend hoog vakmanschap uit de mooiste materialen vervaardigd, maar je kreeg wel de indruk dat de verkoopwaarde belangrijker was dan de artistieke. Of zou dit de ultieme sneer van Hirst zijn naar rijke kunstverzamelaars en speculanten? Zou deze ultra dure en ronduit overdadige uitstalling alleen zijn bedoeld om te bewijzen dat de waarde van kunst tegenwoordig enkel nog wordt bepaald door wat het opbrengt? Het lijkt er namelijk sterk op dat deze hele operatie vooral op winstgevendheid is gebaseerd, al was het alleen al omdat elk werk in drie verschillende uitvoeringen te koop wordt aangeboden. Zo kun je een zogenaamde koraal-editie kopen, welke eruit ziet alsof hij is opgedoken, een gerestaureerde editie én een copy-editie.

Naar eigen zeggen zou de hele tentoonstelling Hirst zo’n 65 miljoen dollar hebben gekost en heeft het hem al ruim 300 miljoen dollar opgeleverd. Zelf was hij niet zo onder de indruk van de vernietigende recensies, zolang mensen er maar over praten en het niet met elkaar eens zijn, vindt hij het allemaal prima.

Toch liep ik als een kind door de tentoonstelling rond, vaak met open mond, waarbij ik van de ene in de andere verbazing viel. Want de hele tentoonstelling was ontegenzeggelijk overweldigend, je zou er een week kunnen doorbrengen en nog steeds niet alles goed hebben kunnen bekijken. Ook zaten er naar mijn mening veel prachtige beelden tussen, die misschien juist buiten deze gemaakte context veel beter op hun waarde zouden zijn geschat. Toen ik de tentoonstelling verliet zat ik tot aan mijn oren toe vol met indrukken. Toch zou ik ,als dat nu nog zou kunnen, de tentoonstelling direct weer bezoeken.

Lees ook: Vanitas.