De ossenhartschelp behoort tot een oude soortenrijke familie waarvan er momenteel nog maar een paar bestaan. Ze zijn, afgezien van de gladde gekromde umbo’s (toppen), bedekt met fijne concentrische lijntjes, dunwandig en hebben vaak een bruin periostracum. Ossenhartschelpen worden ca. 9 cm groot en komen algemeen voor van IJsland tot aan de Middellandse Zee, waar ze op zand- of modderbodems leven. De ossenhartschelp heeft een gladde witte binnenkant en de slak is eetbaar. Zijn Latijnse naam, Glossus humanus, kreeg hij van Linnaeus en betekent ‘mensentong’, maar hij stond ook wel bekend als Cardium humanus, ‘mensenhart’ en er is weinig fantasie nodig om in deze grote schelp een mensenhart te zien. Veel tweekleppige schelpen staan in de volksmond dan ook bekend als hartschelpen.

In het Engels is er een bekende uitspraak: ‘warm the cockels of your heart’, die men vaak gebruikt als men iets ziet dat ons hart sneller doet slaan en ons een fijn en warm gevoel geeft. Nu zijn er meerdere etymologische verklaringen voor deze cockels, één ervan verwijst naar de hartkamers van ons hart. Deze hartkamers heten in het Latijn ‘cochleae cordis’, wat is afgeleid van ‘cochlea’ het Latijn voor slak. Deze hartkamers danken hun naam dus aan de vormovereenkomst met een slak. Aangezien ons hart al heel lang als de zetel van onze emoties wordt gezien, is het dus ook makkelijk voor te stellen dat een fijn gevoel, een warme gloed, zich nestelt in ons hart.

Er wordt echter ook wel eens geopperd dat ‘warm the cockels’ niets te maken heeft met ons hart maar met het feit dat je schelpen, zoals ‘kokkels’, moet verhitten voor ze zich openen, net zoals je mosselen moet koken voor je ze kunt eten. Schelpen zoals kokkels behoren daarnaast tot de zogenaamde hartschelpen (Cardiidae) en danken hun naam juist weer aan de vormovereenkomst met een hart. Andere verklaringen zijn dat het woord cockles ook wel wordt gebruikt voor de bakruimtes in een oven, welke je natuurlijk ook regelmatig moet verwarmen of zelfs een verbastering is van het Latijn voor oren, namelijk ‘auricles’, waarvan er net als bij de tweekleppige schelp een linker en rechter exemplaar bestaan. En ook bij deze verklaring is de vergelijking tussen de vorm van sommige schelpen en oren makkelijk gemaakt.

Een laatste, maar minder aannemelijke, verklaring die nog wel eens wordt vermeld is dat het ‘cockels of your heart’ lijkt op het Nederlandse ‘kachels van je haard’, iets wat wij terug zien in ons gezegde ‘eigen haard is goud waard’.

Lees ook: Kamelen, vagina’s, sluitspieren en porselein, Met de kont draaien, aarzelen en oude vrouwtjes en Meiocardia moltkiana.