Het opzetten van dieren kent een rijke traditie en was vroeger de enige manier waarop mensen in aanraking konden komen met de natuur van verre oorden. Wetenschappers stuurden huiden en tekeningen van de dieren, die ze tijdens hun verre reizen tegenkwamen, terug naar hun thuisland, waar wetenschappers ze bestudeerden en lieten opzetten. Omdat men de dieren die men opzette vaak niet in levende lijve had gezien, ging er wel eens iets mis tijdens het prepareren, en menig diersoort werd door de taxidermist veranderd. Deze opgezette dieren kwamen uiteindelijk terecht in de diorama’s van Europese musea waar de bezoekers zich vergaapten aan de wilde beesten uit voor hen onbereikbare landen. Een dergelijk museumbezoekje was destijds dan ook heel wat gewoner en spannender dan nu. Hoewel men allerlei dieren opzette, vond men de grote roofdieren en de apen het spectaculairst. Leeuwen, tijgers, olifanten en giraffen trokken dan ook net als mensapen de meeste bezoekers.

Omdat er op ons continent geen apen voorkwamen en deze in uiterlijk vaak bedrieglijk veel op mensen leken, nam de fascinatie voor deze dieren enorm toe. Er ontstond zelfs een levendige handel in de kleinere apensoorten zoals capucijnaapjes, welke men als gewild huis- of circusdier importeerden en apen werden een geliefd onderwerp voor schilderijen en beeldhouwwerken. Nadat Darwin de verwantschap tussen ons en de grote mensapen had aangekaard, voelde men zich echter niet meer met hen verbonden en nam de fascinatie alleen maar toe. Men ging gewoon door met het opzetten van apen, blijkbaar had niemand er moeite mee om onze genetische neven met stro te vullen en achter glas te plaatsen.

Momenteel kom je in sommige musea deze oude, vaak slecht geconserveerde, opgezette apen nog tegen. Hun, door het oude glas van een vitrine, verwrongen grimassen kijken je met gebarsten ogen aan. Ze geven een vertekend beeld van hun soort en fungeren als spiegel voor de mens en de afstand waarop wij ons ten opzichte van andere dieren plaatsen. 

Klik hier voor foto’s van opgezette apen uit diverse musea in Europa.

Lees ook: Frémiet en King Kong, Frémiet: Orang-oetan wurgt een wilde uit Borneo, Piku de orang-oetan en Het opgezette nijlpaard in La Specola (Ippopotamo de Boboli).