Ik dacht dat ik de meeste oude natuurhistorische collecties in Nederland wel kende, maar toen ik in het Missiemuseum in Steyl kwam, viel mijn mond toch wel even open. In dit museum gaan een etnografische en natuurhistorische collectie vrijwel naadloos in elkaar over. De totale collectie is erg eclectisch en bevat onder andere zo’n 1500 (!) opgezette dieren, variërend van een giraffe, komodovaraan en paradijsvogel tot honderden opgezette vlinders en kevers. Het lijkt alsof Noah ’s ark is leeggelopen en alle dieren in een enkele zaal hebben plaatsgenomen. Je weet werkelijk niet waar je moet kijken. Alles is buitengewoon goed opgezet en belicht, waardoor het lijkt alsof elk dier zijn uiterste best doet om er zo goed mogelijk uit te zien, net alsof ze allemaal tegelijk proberen om je aandacht vast te houden. Het effect is overweldigend en onbeschrijfelijk.

Sinds 1875 stuurden missionarissen vanuit onder andere Afrika, China, Japan, Nieuw-Guinea en Indonesië allerlei voorwerpen naar het missieklooster in Steyl. Niet alleen kunst- en gebruiksvoorwerpen, maar ook geleedpotigen, geweien, huiden en hele dieren die in Steyl werden opgezet. Men wilde thuis kunnen laten zien in welke omgeving en samenleving de missionarissen hun goede werkzaamheden verrichtten. In 1901 werd Broeder Berchmans verantwoordelijk voor de gehele collectie en begon hij aan een zo wetenschappelijk mogelijk documentatie en presentatie daarvan, zodat ook het onderwijs en de omringende bevolking er wat aan had. De zendingen van de broeders bleven echter komen en regelmatig kwamen er ook giften uit particuliere verzamelingen bij, tot de collectie uiteindelijk zo groot werd dat men er een apart gebouw voor moest bijbouwen. In 1931 was dit nieuwe museum klaar en werd het voor het publiek geopend. Het museum heeft daarna nog meerdere broeders gehad die voor de collectie zorgden, maar het feit blijft dat ca een halve eeuw na opening de collectie stond te verstoffen en het tot 1988 duurde voor men de opgezette dieren en de collectie voor het eerst schoonmaakte en restaureerde. Gelukkig heeft men toen besloten om de presentatie niet te veranderen en als men nu een bezoek aan het museum brengt, ervaart men het 91 jaar later vrijwel net zo als broeder Berchmans het had bedoeld.

Het is ondoenlijk om hier elk verhaal dat middels de taxidermie in deze overweldigende show wordt opgevoerd te beschrijven. Ik heb er enkele uren doorgebracht, vele foto’s gemaakt en nog steeds niet alles gezien. Telkens als me iets opviel, bleek er daarnaast ook iets interessants te zien, en daarnaast ook weer, verwondering als in een caleidoscoop tot in het oneindige weerspiegeld.

Klik hier voor meer foto’s van het Missiemuseum in Steyl en hier voor meer foto’s van andere natuurhistorische musea.