kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2126Aan de rand van het Leikeven bij De Moer groeit veel kleine zonnedauw. Op de zure natte zandgrond aan de oever van het water kleurt de grond rood van deze schaarse vleesetende plantjes. Zonnedauw lijkt altijd met dauwdruppels bedekt te zijn, maar de kleine transparante druppeltjes aan het einde van de rode tentakels zijn niet zo onschuldig. Deze taaie zoete substantie trekt veel vliegende insecten aan maar als die ermee in aanraking komen, blijven ze er aan plakken. Terwijl de bladeren met de rode tentakels zich langzaam om hun prooi heen krullen, scheidt de plant verteringsenzymen uit. De zonnedauw verteert zijn slachtoffer tot er niet veel meer dan een zwart propje afval overblijft en neemt met zijn bladeren de voedingsstoffen op die hij met zijn wortels niet uit de schrale bodem kan halen.

 

kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2119Als je vroeg in de ochtend bij het Leikeven naar het water loopt, ligt er vaak een laag dauw over de grond. De insecten die door de zonnedauw zijn gevangen zijn dan nog overdekt met kleine glinsterende dauwdruppels. Maar die druppels verdwijnen, in tegenstelling tot die van de zonnedauw, met het opkomen van de zon.

 

kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2127kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2069kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2070kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2078Zonnedauw bloeit van juni tot augustus met kleine witte bloempjes die alleen in de volle zon opengaan. Ze zitten met zijn drie tot achten op een bloeistengel die boven het kleine, 2 tot 10 cm hoge, plantje uitsteken. Omdat ze hun voedingsstoffen uit hun prooi halen, kunnen ze op zeer arme grond overleven. Door het groeiende stikstofprobleem krijgen ze echter steeds meer concurrentie van andere planten en zullen ze alleen nog maar schaarser worden.

 

kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2083-kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2088kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2089kleine zonnedauw (Drosera intermedia) 7-2020 2099Vroeger dacht men dat de druppels van de zonnedauw de tranen van de godin Freya waren, het Christendom maakte daar later natuurlijk Mariatranen van. Deze tot de verbeelding sprekende vlees- verterende druppels zijn al van oudsher voor de meest uiteenlopende middeltjes gebruikt. De oude alchimisten maakten met deze druppels een levenselixer en gebruikten het als ingrediënt bij hun zoektocht naar de steen der wijzen. De 16e -eeuwse chemicus Villanova maakte uit zonnedauw en wijn zijn beruchte goudwater, aqua auri, dat men destijds als een wondermiddel beschouwde. Deze drank stond ook bekend onder de naam Rosoglio, afkomstig van de oude Latijnse naam voor zonnedauw, Ros solis. Zonnedauw werd vroeger ook wel tussen veevoer gestopt om koeien tochtig te maken. In het Duits stond het daardoor bekend als Brunstkrant of Bullkrut. De bijtende druppels werden in de 15e eeuw gebruikt tegen wratten en eksterogen en extracten van het plantje werden veel gebruikt tegen kramphoest en kinkhoest. In de homeopathie wordt het nog steeds tegen prikkelhoest en neerslachtigheid ingezet.

 

De geslachtsnaam Drosera komt van ghet Griekse ‘drosos’ dauw, omdat de druppels nectar aan de tentakels voor dauwdruppels werden aangezien. In Nederland komt behalve de kleine zonnedauw ook nog de lange en ronde zonnedauw voor.