Vandaag is het precies 50 jaar geleden dat één van mijn grote helden, Joeri Gagarin, als allereerste mens de ruimte in ging. In mijn kinderkamer had ik een poster van zijn Vostok1 aan mijn muur hangen.

Gagarin was van eenvoudige afkomst en wist zich, voor mij en voor de hele wereld, op te werken tot het toonbeeld van een held. Gagarin werd op 9 maart 1934 geboren in het gezin van een kolchosboer in het district Gzjatsk. Zijn oorspronkelijke beroep was handvormer en metaalgieter. Later ging hij naar het Industrieel Technikum in Saratov, waar hij in 1955 eindexamen deed. Zijn eerste stappen op het gebied van de luchtvaart maakte Gagarin tijdens een cursus van de luchtvaartclub in Saratov. Na afloop van deze cursus ging hij over naar de luchtvaartschool in Orenburg en in 1957 trad Gagarin als piloot in dienst van de Russische luchtmacht. In 1960 werd hij lid van de Communistische Partij en in 1961 ondernam hij de ruimtevlucht die hem legendarisch maakte. In de Vostok 1 reisde hij in 89minuten en 6 seconden om de wereld. Na terugkeer op aarde werd hem in het Kremlin de Lenin-orde toegekend en werd hij benoemd tot ‘Held van de Sovjet-Unie’. Gagarin is dan Sovjetheld no. 11.175. Hij reisde daarna de hele wereld rond als boegbeeld van de Sovjet-Unie. In Moskou staat er voor hem zelfs een 40-meter hoog titanium monument. Als men hem vroeg hoe het was om beroemd te zijn zij hij altijd; “ik ben maar een gewone sterveling”, in de Sovjet-Unie werd hij echter vereerd als een halfgod.

En zo zag Gagarin er ook uit. Hij leek zelfs op een andere ruimteheld van me namelijk James T. Kirk. Tijdens het verslag van zijn tocht werd hij door de commentator van de Russische televisie als volgt omschreven: “voor hen die deze foto niet zien, willen we graag een beschrijving geven van de prachtkerel. Op het scherm verschijnt het beeld van een man van ruim 25 jaar met een vriendelijk Russisch gezicht, ogen iets uit elkaar, mooie borstelige wenkbrauwen en hoog voorhoofd. Hij draagt een vliegershelm en een lichte overall. Hij glimlacht. Moeten we hieraan nog toevoegen dat deze man, de eerste die door de ruimte durfde te vliegen, naar de sterren te reiken en neer te zien op aarde, een man is met een zeer groot en zeer waarachtig karakter, dat blijkt uit zijn glimlach en uit zijn intelligente, mooie ogen?”.

Later leerde ik dat het oorspronkelijk niet Joeri Gagarin maar German Titov was die voor deze missie was uitgekozen. De Russische autoriteiten vonden German echter niet Russisch genoeg klinken en kozen daarom voor Joeri. Ook was Titov afkomstig uit een middenklasse-milieu van onderwijzers, en dus veel minder geschikt dan Gagarin, die van eenvoudiger komaf was, om de proletarische idealen van de Sovjet-Unie te vertegenwoordigen. Titov mocht in de Vostok 2 wel als tweede rus de ruimte in. Als Titov geen German maar Joeri had geheten zouden we nu misschien wel een 40-meter hoog titanium Titov momument, Titov-stad, een Titov kosmonauten trainingscentrum, een Titov-Sojoez capsule, een Titov museum en zelfs een Titov-krater op de maan hebben. En dan zou dit stukje Joeri Titov hebben geheten.

Lees ook keuzes en talenten