grote hoeve merksplas 03-2010 5839Tegen het einde van de Middeleeuwen richtte de overheid overal tuchthuizen op. Hiermee wilde ze armoede en criminaliteit tegen gaan. In werkelijk was het ook een manier om aan goedkope arbeidskrachten te komen. De kolonie in Merksplas was zo’n tuchthuis. Rond 1775 werd het opgericht als een bedelaarshuis voor “1000 gezonde voor landarbeid geschikte bedelaars”.

 

In 1866 werd “de wet op landloperij” van kracht. Als je geen identiteitspapieren en genoeg geld om tenminste één brood te kopen op zak had werd je als landloper opgepakt en in een tuchthuis te werk gesteld. Tot vlak voor de Eerste Wereldoorlog werkten er hier nog zo’n 500 landlopers of vagebonden. Toen de welstand in het land langzaam toenam waren er echter steeds minder landlopers. Pas In 1993 werd “de wet op landloperij” afgeschaft, de regering besloot uiteindelijk toch maar dat armoede geen misdrijf was. De resterende landlopers mochten uit Merksplas vertrekken en de kolonie werd ingericht als gevangenis. Daarnaast werden de oude slaapzalen van de landlopers omgebouwd tot een centrum voor uitgeprocedeerde illegalen. Het lijkt erop dat door de jaren de bestemming van de kolonie niet echt veel is veranderd. In de strafinrichting Merksplas, welke één van de grootste in België is, verblijven momenteel ca 700 gedetineerden.

 

Op het terrein van de kolonie staan niet alleen de strafinrichting, de oude bewakershuizen (Zoete Inval) en een kapel maar ook de Grote Hoeve. Deze werd in 1880 in kloosterarchitectuur naar een ontwerp van Victor Besme gebouwd. De gebouwen van de Grote Hoeve staan langs een groot rechthoekig binnenplein. Men fokte er melkvee, schapen, varkens en koeien en al het werk werd gedaan door landlopers. Er waren weiden om te grazen, grasland om te hooien en akkers voor aardappelen, koren en haver. In totaal had de Grote Hoeve ca 210 ha. in bewin. Sinds het afschaffen van “de wet op landloperij” staan de gebouwen leeg. Sinds 1999 is de Grote Hoeve een beschermd gebouw.

 

Op het terrein staat op een verweerd bordje te lezen dat, “de gebouwen zeer bouwvallig zijn en een gevaar inhouden wegens instortingsgevaar”. De gebouwen zijn dan ook verboden gebied en “inbreuken op het reglement zullen worden gesanctioneerd met politiestraffen”. Het lijkt er echter niet op dat dit bordje veel uithaalt. Beschermd gebouw of niet, veel kamers zijn volledig gevandaliseerd en het ziet er niet naar uit dat de gemeente de Grote Hoeve op korte termijn zal restaureren.

 

klik hier voor meer foto's van de Grote Hoeve Merksplas