Gallusinkt, ook wel ijzer-gal inkt genoemd was al bij de Romeinen bekend en werd na de Middeleeuwen de meest gebruikte inktsoort. Het is watervast en je kunt het niet wegvegen of uitgummen. Vrijwel elk belangrijk document is met gallusinkt geschreven. Leonardo da Vinci’s tekeningen, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, de muziekstukken van J.S. Bach en de schetsen van Rembrand zijn allemaal in gallusinkt opgetekend.
Deze watervaste inkt wordt gevormd door een reactie tussen looizuur en een metaalzout zoals ijzer (II) sulfaat. De naam van de inkt komt van de eikengallen waar men het looizuur uit haalde. Omdat de fraaie paarszwarte kleur pas ontstond als de inkt aan de lucht werd blootgesteld werd er meestel een (tijdelijke) kleurstof zoals blauwhout, indigo of sepia aan toegevoegd. Het oxideren van de ijzerionen zorgt daarna voor het geleidelijk verdonkeren van de inkt. Om deze reden moest de inkt ook altijd in een zeer goed afgesloten fles worden bewaard. Om de zuurgraad van deze handgemaakte inkten wat naar beneden te brengen werden er ook vaak vergruisde eierschalen aan toegevoegd.
Afhankelijk van de zuurgraad van de inkt en de manier waarop een document is bewaard kan gallusinkt na verloop van tijd een document aantasten. De inkt verkleurt dan naar donkerbruin, krijgt een roestbruine rand en kan zich uiteindelijk zelfs door het papier heen vreten. Gelukkig wordt, ondanks het enorme aantal documenten dat met gallusinkt is geschreven, toch maar een klein percentage door deze inktvraat bedreigd.
Gallusinkt kan men als volgt maken:
Ingrediënten
20 gram galappels (galnoten)
15gram blauwhout
8gram ijzer(II)sulfaat
1gram natriumbenzoaat
8gram Arabische gompoeder
500ml water
Kook de galappels en het blauwhout gedurende 30 minuten in ongeveer 300ml water. Als je gemalen galappels gebruikt is een paar minuten koken al voldoende. Giet het kookvocht af en filter het door een koffiefilter. Los het ijzersulfaat, het natriumbenzoaat en het Arabische gompoeder in 200ml water op. Als je deze vleistof voorzichtig verwarmt gaat dat vaak iets makkelijker maar laat hem vooral niet te warm worden. Meng beide vloeistoffen en laat ze eventueel nog enkele dagen staan tot het gompoeder goed is opgelost. De inkt kun je vaak nog wel met een extra halve liter verdunnen zonder dat de kwaliteit afneemt. Dankzij het natriumbenzoaat, dit voorkomt schimmelvorming op de inkt, kan de inkt mits goed afgesloten minstens twee jaar worden bewaard.
3 reacties
Willem Ketelaar: op Thursday, 5 December 2019
bij U te kopen.? IK verneem gaarne wat mogelijkheden van U.
Groet, Willem Ketelaar.
Peter Groenewegen: op Sunday, 8 December 2019
ik kan je daar helaas niet aan helpen. Misschien kun je het via een goede kunstartikelenwinkel krijgen, anders zit er niets anders op dan te proberen het zelf te maken. Veel succes.
marie ange Demuysere: op Saturday, 5 December 2020
Mvg , M.Demuysere
Reageer: