Wespvlinders lijken op en gedragen zich als wespen. Ze missen de voor vlinders karakteristieke schubben op de vleugels en in verhouding tot hun lijf zijn deze doorzichtige vleugels niet alleen veel kleiner, maar ook langwerpig. Daarnaast hebben ze vaak de fellere lichaamskleuren van wespen en vliegen ze in tegenstelling tot de meeste andere nachtvlinders overdag. De rupsen lijken wel wat op keverlarven en boren zich in hout.

Ons land kent meerdere wespvlinders, de elzenwespvlinder is daarvan een van de zeldzamere. De rupsen van de elzenwespvlinder ontwikkelen zich twee jaar onder in de stam of wortels van jonge elzen en soms in berkjes. Ze hebben de voorkeur voor dunne stammen en als de elzen te groot worden zal een populaties elzenwespvlinders verdwijnen. Vlak voor de verpopping knagen ze zich door het stammetje een weg naar boven en maken ze een uitkruipgat waar ze in het derde jaar na de verpopping uit tevoorschijn komen, je ziet de lege poppenhuid dan nog vaak half uit het gat naar buiten steken.

Volwassen elzenvlinders bezoeken soms bloemen en kun je tussen mei en juni bij houtwallen, oevers en vochtige bossen tegenkomen. Ze lijken sterk op enkele andere wespvlinders maar zijn te herkennen aan de enkele gele band over het blauwzwarte achterlijf en de twee dunne lijnen langs het borststuk.