Cryptobiose of schijndood is een overlevingsstrategie waarbij een organisme extreme omstandigheden kan overleven door tijdelijk zijn stofwisseling drastisch te verlagen. In deze staat lijkt het organisme dood maar kan het zeer extreme droogte of temperaturen overleven.

Het woord cryptobiose komt van het Griekse kruptos of kryptos voor verborgen en van bios voor leven. Hiervan is het woord crypte voor grafkelder ook afgeleid.

Van alle dieren die deze strategie gebruiken is het waterbeertje de absolute meester als het gaat om overleven. Waterbeertjes behoren tot de Tardigrada-familie en zijn kleine waterdiertjes met acht pootjes. Ze variëren in grootte tussen de 0,01mm en de 1,5mm. Waterbeertjes komen over de hele wereld voor en je vindt ze in hete bronnen, onder meters ijs en van de hoogste bergen tot in de diepste zeeën. Deze beertjes zijn eutelisch, dat wil zeggen dat alle volwassenen van dezelfde soort exact evenveel cellen hebben. Na hun volwassenheid kunnen ze alleen nog groeien door hun cellen te vergroten. In hun cryptobiotische staat bevat hun lichaam slechts 1% van zijn normale hoeveelheid water en draait hun metabolisme op 0,01% van zijn normale ritme. Dit zorgt ervoor dat ze de meest bizarre omstandigheden kunnen overleven.

In deze cryptobiotische staat overleven sommige Tardigraden temperaturen van vrijwel het absolute nulpunt (-272°C) tot aan 151°C, kunnen ze bijna tien jaar zonder water en overleven ze 1000 maal meer straling dan andere dieren. Ze verdragen niet alleen een vacuüm maar overleven zelfs onder een druk van 6000 atmosfeer (zes maal de waterdruk van de aller-diepste oceaantrog). In 2007 zijn er Tardidraden in een lage baan om de aarde gebracht en waren erbij die niet alleen tien dagen lang het vacuüm van de ruimte maar ook de intensieve UV straling buiten de dampkring hadden overleefd.