Deze mooie gedraaide stenen van respectievelijk 13 en 14,5 cm lang, zijn feitelijk versteende schildpaddrollen. Ze werden grofweg 50 miljoen jaar geleden op Madagaskar gelegd. Dergelijke stenen noemt men nu coprolieten. Ze worden pas sinds 1829 als versteende uitwerpselen herkent, voor die tijd stonden ze bekend als bezoar. Deze stenen werden lange tijd als tegengif gebruikt. Als je in een glas een bezoar zou plaatsen, zou deze het gif in het glas neutraliseren. Bezoar komt van het Perzische pād-zahr, dat tegengif betekend. De eerste medicinale meldingen van deze stenen stammen uit 1161. In 1575 was er een arts die aan de geneeskrachtige eigenschappen van de bezoar twijfelde en hier onderzoek naar deed. Hij wist een ter dood veroordeelde kok, die zilver uit de keuken van de koning had gestolen, er toe te bewegen om zich te laten vergiftigen in plaats van zich te laten ophangen. Hoewel deze arts, Ambroise Paré, hem samen met het gif ook een bezoar toediende , stierf de kok niet geheel onverwacht, zeven uur later alsnog een uiterst pijnlijke dood.
Toch waren de geneeskrachtige eigenschappen die men aan versteende uitwerpselen toeschreef niet geheel onterecht. Modern onderzoek toont aan dat bezoars wel degelijk sommige giftige stoffen kunnen neutraliseren. Als ze in een arsenicum oplossing worden gelegd, wisselen ze het giftige arsenaat uit voor fosfaat en binden ze het giftige arseniet aan zwavel uit de proteïne die in halfverteerd haar zitten. Zowel zwavel als fosfaat zijn stoffen die veelvuldig in versteende uitwerpselen voorkomen. Vanwege het hoge fosfaatgehalte zijn coprolieten zelfs geruime tijd als bron voor meststoffen gebruikt.
De beroemdste coproliet is de Lloyds Bank coproliet. Deze 19,5cm lange versteende drol is de grootste bekende menselijke coproliet. Oorspronkelijk was hij eigendom van een negende eeuwse Viking met een voorkeur voor vlees en brood en veel last van darmparasieten. Helaas heeft iemand dit kleinood tijdens een tentoonstelling in 2003 uit zijn handen laten vallen waardoor het in drie stukken brak. Momenteel ligt hij echter gerestaureerd en al achter gepantserd glas in het Jorvik Viking Centrum in York Engeland. In tegenstelling tot de vele expressieve vormen die sommige coprolieten hebben ziet deze er ook uit als een gewone grote drol.
Lees ook: Bernard Courtois en blaaswier en Vaucansons eend.
Geen reacties
Reageer