Met regelmaat maak ik foto’s in de Beekse Bergen. Hoewel ik me daar niet beperk tot één onderwerp, heb ik wel een voorliefde ontwikkeld voor hun mensapen.

Mensen hebben vaak de natuurlijke neiging om dieren te antropomorfiseren en denken dan dat onze emoties en ons gedrag ook van toepassing zijn op dieren. Gedragsonderzoekers waken er echter voor om dierengedrag naar menselijke maatstaven te meten. Ze willen voorkomen dat ze dierlijk gedrag onterecht menselijke waardes toekennen en het daardoor verkeerd interpreteren. Een goed voorbeeld hiervan is een glimlach. Een chimpansee die zich bedreigd voelt, trekt zijn wenkbrauwen op en doet zijn lippen naar achteren. Een gezichtsuitdrukking die verdacht veel op een menselijke glimlach lijkt, maar die bij een chimpansee dus heel iets anders betekent.

Er zijn echter ook wetenschappers die vinden dat we met onze angst voor antropomorfismen voorbij gaan aan het feit dat mensen en chimpansees een groot deel van hun evolutie en DNA delen en dat het wellicht juist onze overeenkomsten zijn die ervoor kunnen zorgen dat wij hun gedrag begrijpen.

Als je dieren fotografeert, ontkom je als fotograaf niet aan antropomorfismen. De keuze van je onderwerp, het moment dat je afdrukt, alles wordt bepaald door een menselijke interpretatie van het onderwerp. Je maakt als mens foto’s voor mensen, dus gebruik je menselijke beeldtaal en aangezien je eigenlijk alleen menselijke esthetiek, emoties en gedrag echt kunt begrijpen, heeft dat zijn weerslag in je werk. Zo bezien is elke foto, dus ook een dierenportret eigenlijk ook altijd een zelfportret.

Indien mogelijk zoek ik altijd wat achtergrondinformatie bij mijn foto’s. De Beekse Bergen is in dit geval heel behulpzaam geweest in het verstrekken van informatie bij mijn chimpansee-portretten. Dit is wat zij zelf over deze chimpansee zeggen: “Dit is Gert Jan, een gecastreerde man van 27 jaar oud. Een speelse actieve aap die veel contact heeft met vrijwel alle groepsgenoten. Hij is sociaal behoorlijk vaardig en verpoost graag met de jonge dieren in de groep. Hij kan ook wat snel zenuwachtig zijn en wat onzeker en kiest dan liever voor een felle reactie dan weg te lopen van een confrontatie”.

Klik hier voor een andere foto van Gert-Jan.

Lees ook: Aapjes kijken 1 en 2, Gorilla Komale spierkracht: mensaap versus mens en Gorilla Nasibu (Gorilla gorilla gorilla)