De enorme energiecentrale Monceau sur Sambre van Electrabel is beter bekend onder de naam Powerplant IM. Deze immense centrale staat sinds 2007 leeg en is een geliefd object bij Urbex-fotografen. Hij werd in 1921 door het toenmalige Intercom (tegenwoordig Electrabel) gebouwd. Monceau sur Sambre was toen nog een zelfstandige gemeente en de nieuwe kolencentrale was één van de grootste van België. In de 50-er en 60-er jaren werd de centrale uitgebreid en toen Monceau sur Sambre in 1977 aan de gemeente Charleroi werd toegevoegd was ze de belangrijkste leverancier van energie in de regio. Oorspronkelijk werd deze centrale volledig op kolen gestookt. Het nieuwere deel liep echter op gas en stond nog jarenlang stand-by voor eventuele noodgevallen. Begin 2005 waren er 7 operationele kolencentrales in België. In 2006 protesteerde Greenpeace heftig tegen Electrabel. Onder het motto: “het is jouw energie die vervuilt” vroegen ze de politiek om de oude vervuilende steenkoolcentrales te vervangen. Electrabel was toen met zijn steenkoolcentrales verantwoordelijk voor 10% van de totale CO-2 uitstoot van België. De centrale werd uiteindelijk in 2007 gesloten.

Aan de ene kant van de rivier de Sambre staat de centrale en aan de ander kant de enorme koeltoren. Elk energieopwekkend bedrijf heeft te maken met een overmaat aan warmteproductie. Deze overtollige warmte moet men afvoeren. Heet water vanuit de centrale wordt naar de koeltoren gepompt. Daar loopt het via de trompet over in een aantal brede loopbakken: de spaken die vanuit het midden van de koeltoren naar buiten uitstralen. Deze staan in verbinding met een groot aantal straalsgewijs geplaatste overloopbekkens. In deze bekkens staan weer porseleinen trechters waardoor het water vanuit de bakken naar beneden loopt. Hier valt het op kleine koperen schotels die het water naar de ontelbare schuingeplaatste houten latten laten druppelen. Dit hele systeem van bekkens en druppelaars is bedoeld om het hete water zoveel mogelijk in beweging te brengen en met lucht in aanraking te laten komen. Als het water voldoende is afgekoeld wordt het of terug naar de fabriek of de rivier ingepompt. Als het water echter nog steeds te warm is gaat het opnieuw de koeltoren in. De hoge schoorsteen zorgt voor een natuurlijke trek die de overtollige waterdamp in de vorm van wolken uit de toren laat ontsnappen.

De ruimte zelf is van een overweldigende schoonheid. Met diffuus licht dat van boven naar binnen druppelt lijkt het op een arena. Het is er stil, er staat geen zuchtje wind en elk geluid galmt via de wanden rond. De trompet is met alg en mos begroeid en gloeit op in het zachte licht. De toren is niet naar menselijke maat gebouwd en je loopt er langzaam en fluisterend rond. Vanuit het halfduister lijkt het gat met de lucht en wolken op een planeet die je vanaf grote afstand ziet hangen. Als je naar boven kijkt krijg je niet het vertigo-effect dat je hebt als je langs een flat omhoog kijkt. De toren lijkt niet te vallen maar het gat met de hemel wordt een bol die rond lijkt te draaien. Het bezoek aan de koeltoren alleen was voor mij al meer dan genoeg om de reis de moeite waard te maken.

De centrale aan de andere kant van de rivier is, in één woord, immens. Enorme aluminium buizen kronkelen schijnbaar willekeurig door de grote ruimte en door hoge vuile ramen valt het licht naar binnen. Binnenin is het een labyrint, elke hoek en elke bocht geeft weer nieuwe onderwerpen om te fotograferen. Verdieping na verdieping klimmen we omhoog tot we vanaf het dak een goed uitzicht over de Sambre hebben. In de centrale zien we laboratoria, regelkamers, kantoortjes, pompen en ketels. Deze moloch is zo groot dat je er een week zou kunnen doorbrengen en nog steeds niet alles zou hebben gezien.

Met dank aan Luuk.

Klik hier voor meer foto's van Powerplant IM.