Als je in de tweede helft van de negentiende eeuw langs de Seine naar de Notre Dame liep, kwam je langs het Parijse mortuarium. Daar lagen achter een etalageruit meestal meerdere gekoelde lijken ter identificatie opgebaard. Het was de normaalste zaak van de wereld om daar, voor een kerkbezoek even te gaan kijken. Elke dag liepen er duizenden mensen langs en in die tijd was er geen etalage die zoveel bekijks had als die van het Parijse mortuarium. In 1880 werd hier het lichaam van een jonge vrouw, wiens lijk men uit de Seine had gevist, getoond als “ecadavre inconnu”. Waarschijnlijk was ze niet veel ouder dan 16 jaar en omdat er geen wonden op haar lichaam werden gevonden ging men ervan uit dat ze door zelfmoord om het leven was gekomen. Iets wat voor die tijd niet ongewoon was, er werden zeer regelmatig lijken uit de Seine gehaald. Het leek er op dat ze geen familie of vrienden had, want er kwam niemand om haar te identificeren.

De patholoog die haar had onderzocht was zo onder de indruk van haar schoonheid en haar geheimzinnige glimlach dat hij van haar gezicht een afgietsel liet maken. In de jaren daarna werd dit dodenmasker nog vele malen gekopieerd en kwam de dode jonge vrouw bekend te staan als l’inconnue de la Seine. Er ontstond een vraag naar deze maskers, veel mensen speculeerden over haar leven en vroegen zich af waarom zij haar dood met zo’n warme glimlach had verwelkomt. Haar gezicht is voor veel kunstenaars een inspiratie geweest. Zo verscheen ze in een gedicht van Nabokov, foto’s van Man Ray en heeft ze model gestaan voor een hele generatie van jonge Duitse vrouwen.

Asmund Sigurd laerdal, een speelgoedmaker en pionier in zachte plastics, zag een replica van haar gezicht bij vrienden aan de muur hangen en besloot om het te gebruiken voor de reanimatiepop waar hij voor Dr. Peter Safar aan werkte. Deze Dr. Safar publiceerde in 1958 een scriptie waarin hij een combinatie van mond-op-mondbeademing met borstcompressie als reanimatiemethode aanraadde en had Laerdal in dienst genomen om een levensechte pop te ontwikkelen waar men deze technieken op kon beoefenen. In 1960 werd Resusci Annie, s ’werelds allereerste CPR-pop waar je kunstmatige ademhaling op kon oefenen, geïntroduceerd. Zo kreeg l’inconnue de la Seine niet alleen een naam maar heeft ze er indirect ook voor gezorgd dat er talloze mensen van de verdrinkingsdood zijn gered.

L’Inconnue de la Seine

Vladimir Nabokov

Urging on this life’s denouement,

loving nothing upon this earth,

I keep staring at the white mask

of your lifeless face.

Strings, vibrating and endlessly dying,

with the voice of your beauty call.

Amidst pale crowds of drowned young maidens

you’re the palest and sweetest of all.

In music at least linger with me!

Your lot was chary of bliss.

Oh, reply with posthumous half-smile

of your charmed gypsum lips!

Immobile and convex the eyelids.

Thickly matted the lashes.  Reply—

can this be for ever, for ever?

Ah, the way they could glance, those eyes!

Touchingly frail young shoulders,

the black cross of a woolen shawl,

the streetlights, the wind, the night clouds,

the harsh river dappled with dark.

Who was he, I beseech you, tell me,

your mysterious seducer?  Was he

some neighbor’s curly-locked nephew

of the loud tie and gold-capped tooth?

Or a client of star-dusted heavens,

friend of bottle, billiards, and dice,

the same sort of accursed man of pleasure

and bankrupt dreamer as I?

And right now, his whole body heaving,

he, like me, on the edge of his bed,

in a black world long empty, sits staring

      at a white mask?

—Berlin, 1934